پابلو نرواد (1904 م – 1973 م)    
    

نرودا به رغم تفسیرگران سرشناس نشریات شهیر جهان، در شمار یکی از پربارترین و خلاق ترین سرایندگان آمریکایی لاتین است. او بانگ سرای زمان است، با دیده ای بینا و بینشی ژرف و شهامتی در خور ستایش که با خود نیروی کوبنده نهر خروشان سوررئالیسم اسپانیایی را به ارمغان آورده است.   
نرودا شهر پازال در شیلی زاده شد. پدرش کارمند راه آهن بود و مادرش در سالهای خردی شاعر دیده از جهان فرو بست. زندگی هفتاد ساله او، سرشار از

سیر و سلوک و تلاش و همگامی با مردم محروم جهان بوده است. نروادا، مرد سفر و حضر، مرد بزم و رزم و اهل سیاست.   
وی سالیانی چند، کنسول شیلی در رانگون، کولومبو، باتاویا، سنگاپور، بوئنوس آیرس، بارسلون، مادرید، پاریس و مکزیکوسیتی بوده است. در فاصله سالهای 39 – 1936 در گرما گرم پیکار خونین داخلی اسپانیا، نروادا علی رغم موقعیت دیپلماتیک خود در مقام کاردار فرهنگی شیلی همراه با دهها هزار تن داوطلب خارجی به دفاع از جمهوری جوان اسپانیا برخاست و بعدها احساس خود را از آن رویداد در مجموعه ای تحت عنوان اسپانیا در قلب منعکس ساخت...   
مقارن1970م در آغاز زمامداری سالوادور آلنده به پاریس بار سفر بر بست و در آنجا سفارت کبیر شیلی را در فرانسه عهده دار شد. در سال1971 م به خاطر بازتاب گسترده شعر او در جهان و به ویژه در کشورهای آمریکای لاتین و احاطه او بر خلق مضامین نوین و دیدگاه های وسیع شعری و بیان عاطفی و صریح و صادقانه به دریافت جایزه نوبل در ادبیات توفیق یافت.   
    
توسنت – لوورتور   
هایی تی، از ورای شیرینی شهر آشوبش-   
گلبرگهای سوگوارش را   
باغ های شکوهمندش را   
و بناهای شگرفش را بر میدارد بر سردست،   
و می آشوبد دریا را، چنانک نیای زندگی اش   
از عرق و غرور و اصالت رنگ و زیستن گاه دیرینش   
توسنت لوورتور   
به هم گرهه میزند امپراطوری زرع و نبات،   
سلطنت به زنجیر کشیده،   
خروش بی وقفه طبلها را،   
و می بسیجد حمله و هجوم سهم آگینش را،   
راههای هزیمت را می بندد از پیش   
قدمی افرازد، میراند فرمان، برپای قیام   
و به مبارزه می خواند، چناچون سلطان واقعی   
تا این که دربندش می کشند   
و او را در پهنه دریاها می برند،   
می کشانند، و لدکوب می کنند   
چناچون کوچکاندن نژادش   
و رنگین پوستان تبارش از قاره سیاه   
افکنده شده و پرتاب شده   
در مرگ تدریجی و پنهان   
در سلولها و دخمه های سفینه ها،   
اما، بر پشت جزیره های بیتی   
صخره سنگها، می گذراند   
شاخسارها، لب به سخن می گشایند   
امیدها، جوانه می زنند   
دژها و حصارها، قد بر می افرازند   
آزادی، جولانگاه تست ای برادر سیاه   
خاطره رنجیات را مبر هیچ ازدیاد،   
    
ماتیلدا، همسر و همرزم نرودا، تا پایان عمر شاعر با او بود و به هنگام کودتای پانزدهم سپتامبر 1973 م شیلی که به شهادت قهرمانانه سالوادور آلنده که شخصا در کاخ نقر ریاست جمهوری به مقابله مسلحانه با نظامیان برخاسته بود انجامید، نیز در قلب حادثات یعنی در سانتیاگو حضور داشت. ماتیلدا از راز مرگ نروادا سخن می گوید: (چندی بود پابلو بیمار بود. اما بیماری اندکی بهبود یافته بود. هنگامی که از خبر مرگ آلنده با خبر شدیم، خواستیم این خبر را از او پنهان نگاه داریم. اما پابلو یک تلویزیون در برابر تختش داشت و همه روزه راننده اش را برای خرید همه روزنامه ها بیرون می فرستاد.   
آنروز در تمام طول روز به رادیو چسبیده بود تا سرانجام همه چیز را دریافت. این خبر در حقیقت او را کشت. روز بعد از مرگ آلنده، پابلو در تبی سخت می سوخت. پزشک او را هم دستگیر کرده بودند، ما از هرگونه مراقبت های پزشکی محروم بودیم.   
روز بروز حال او وخیم تر می شد. تنها روز پنجم بود که توانستیم پزشکی پیدا کنیم. او را روانه بیمارستانی در سانتیاگو کردیم. در طول راه ماشین ما بارها مورد تفتیش قرار گرفت. آنها مرا از آمبولانس پیاده می کردند، به آنها می گفتم این پابلو نروداست سخت بیمار است.   
بگذارید برویم. پابلو در ساعت ده و نیم همان شب درگذشت.)